การปฏิบัติสติปัฏฐาน

การปฏิบัติสติปัฏฐาน

บทนำ
สติปัฏฐาน 4 เป็นการตั้งสติในสิ่งต่างๆ 4 อย่าง เพื่อพัฒนาปัญญาและเข้าใจธรรมชาติของสรรพสิ่ง

บทที่ 1: กายานุปัสสนา - การตั้งสติในกาย

1. การสังเกตลมหายใจ
- มีสติในการหายใจเข้า-ออก
- รู้ว่าหายใจยาว หายใจสั้น

2. การสังเกตอิริยาบถ
- รู้เมื่อยืน นั่ง เดิน นอน
- มีสติในทุกการเคลื่อนไหว

3. การสังเกตอวัยวะของร่างกาย
- พิจารณาส่วนต่างๆ ของร่างกาย
- เข้าใจความไม่สวยงามและความไม่เที่ยง

บทที่ 2: เวทนานุปัสสนา - การตั้งสติในความรู้สึก

สังเกตความรู้สึกที่เกิดขึ้น 3 ประเภท:
1. เวทนาสุข - ความรู้สึกสบาย
2. เวทนาทุกข์ - ความรู้สึกไม่สบาย
3. เวทนาเป็นกลาง - ความรู้สึกที่ไม่สุขไม่ทุกข์

บทที่ 3: จิตตานุปัสสนา - การตั้งสติในจิต

สังเกตสภาวะของจิต:
- จิตมีราคะ หรือไม่มีราคะ
- จิตมีโทสะ หรือไม่มีโทสะ
- จิตมีโมหะ หรือไม่มีโมหะ
- จิตหดหู่ หรือฟุ้งซ่าน
- จิตใหญ่ หรือเล็ก

บทที่ 4: ธัมมานุปัสสนา - การตั้งสติในธรรม

พิจารณาธรรมต่างๆ เช่น:
1. นิวรณ์ 5 - สิ่งขัดขวางการปฏิบัติ
2. ขันธ์ 5 - องค์ประกอบของสัตว์
3. อายตนะ 12 - ทวารและอารมณ์
4. โพชฌงค์ 7 - องค์ตรัสรู้
5. อริยสัจ 4 - ความจริงอันสูงส่วง

การปฏิบัติสติปัฏฐานจะทำให้เกิดปัญญาเข้าใจความไม่เที่ยง ทุกข์ และอนัตตาของสรรพสิ่ง